آیا می‌دانید که:
هیچ خانمی نباید خونریزی ماهیانه غیر‌عادی داشته باشد؟
چه خونریزی طبیعی و چه خونریزی غیرطبیعی محسوب میشود؟
باور‌های غلط در مورد خونریزیهای ماهانه چیست؟
خونریزی غیر‌عادی میتواند علامت بیماری‌های بسیار مهمی باشد؟
خونریزی غیر‌عادی حوالی یائسگی و به خصوص بعد از یائسگی بسیار مهم هستند؟
خلاصه‌ای از فیزیولوژی پریود و خونریزیهای رحمی
رحم از دو بخش دیواره عضلانی و دیواره مخاطی تشکیل شده است.
اندومتر دیواره مخاطی داخلی رحم است.
این دیواره در طول یک سیکل ماهیانه از روزهای اول تحت تاثیر هورمون استروژن که از تخمدان ترشح می شود،
رشد کرده سلولهای آن افزایش می یابد.
در حوالی تخمک گذاری ضخامت اندومتر به حد مناسب برای لانه‌گزینی جنین میرسد.
پس از تخمک‌گذاری و ترشح هورمون پروژسترون از تخمدان، سلول‌هایی از اندومتر که رشد و تکثیر پیدا کرده بودند به هم محکم می شوند.
در واقع پروژسترون مثل سیمانی سلولهای اندومتر را به هم محکم می کند تا جنین به آرامی در آن بیارامد.
چه خونریزی عادی و چه خونریزی غیر‌معمول حساب میشود؟
به‌طور معمول سیکل ماهانه را 28 روزه در نظر میگیریم.یعنی از شروع یک سیکل تا شروع سیکل بعدی 28 روز طول میکشد.
تغییرات این دوره تا حد 4 روز قابل قبول است.به شرط آنکه با علائم دیگری همراه نباشد.
طول متوسط مدت خونریزی 2-7 روز است.
حجم خونریزی متوسط قابل قبول است.در کتابهای مختلف برای حجم خونریزی اعداد مختلف داده اند ولی چون عملا این حجم ها قابل اندازه گیری توسط فرد نیست ،ارزیابی کیفی و نظر بیمار و از همه مهمتر “تغییرات اخیر در خونریزی ماهانه” بسیار حائز اهمیت است.
هر خانمی باید اولین روز آخرین پریود های خود (حداقل دو سیکل) را بداند و به تغییرات حجم وزمان آن دقت کند.
پس از اتمام خونریزی قاعدگی نباید لکه بینی طولانی وجود داشته باشد.
لکه بینی بعد نزدیکی بسیار مهم بوده ودر این صورت کلپوسکوپی ضرورت دارد.
سرطان چیست؟
سرطان به تکثیر غیر عادی وکنترل نشده سلول‌ها گقته میشود.
تمام سلولهای بدن در حال تکثیر، باز سازی ونوسازی هستتد و در هر لحظه ما با بدست آوردن سلولهای جدید واز بین رفتن سلولهای قبلی درحال نو شدن بوده، به نوعی انسان ثانیه قبل نیستیم.
در زمان این تکثیر، خطاهایی صورت میگیرد ولی مکانیسم‌هایی در بدن هست که بلافاصله تکثیر غیر عادی را کنترل میکند.
وخود تحت تاثیر عوامل متعددی نظیر عوامل روحی روانی، ژن، ایمنی بدن، تغذیه، آلاینده‌ها، ویروس‌هاو ….
می باشد.
یعنی اگر به هر دلیلی، عوامل کنترل کننده تکثیر سلولی نتوانند به خوبی عمل کنند، تکثیر بی رویه صورت می گیرد که سرطان نام دارد.
آیا در خصوص سرطان‌ها می‌دانید که:
سرطان رحم از سرطان‌های شایع دستگاه تناسلی است؟
علائم این بیماری کدام است؟
روش تشخیص زودرس این بیماری چیست؟
سرطان رحم(گردن وجسم رحم) درصورت تشخیص به موقع قابل درمان است؟
علائم‌های بیماری سرطان‌های رحم
بیایید علائم بیماری سرطان رحم را بشناسیم.
۱- خونریزیهای غیر طبیعی در سنین حوالی یائسگی و بویژه بعد از یائسگی
۲-ترشحات چرکی یا چرکی خونی مقاوم به درمان به ویژه در سنین بالا
۳-وجود توده در شکم ولگن یا درد مبهم این نواحی و…………
دقت کنید وجود علائم فوق دلیل قطعی بر سرطان رحم نمی‌باشد بلکه باید دانست که این موارد نیازمند پیگیری ومراجعه به پزشک متخصص است.
راه‌های بیماریابی و تشخیص زودرس سرطان رحم
تمام خانمهای بالای۲۰سال میبایست برای تشخیص زودرس سرطان گردن رحم،تست پاپ اسمیر بدهند.
در صورت بروز خونریزی غیر طبیعی جهت تشخیص سرطان رحم، از روش بیوپسی آندومتر (نمونه برداری از رحم) وسونوگرافی استفاده میشود.
سرطان رحم در صورت تشخیص زودرس وپیگیری به موقع قابل درمان است.
با انجام تست پاپ اسمیر وجدی گرفتن خونریزیهای غیر طبیعی ومعاینات دقیق به تشخیص زودرس سرطان رحم کمک کنید.
سرطان قسمت عضلانی رحم
همانطور که قبلا گفته شد،رحم از دو بخش دهانه و جسم رحم تشکیل شده است.
جسم رحم خود از قسمت عضلانی و قسمت مخاطی (اندومتر یا دیواره داخلی ) تشکیل شده است.هر دو این قسمت‌ها می‌توانند .تغییرات تومورال کنند.
سرطان جسم رحم عمدتا شامل سارکوم های رحمی است .یعنی بافت عضلانی و فیبر وی رحم دچار مشکل شوند.
علائم یه صورت خونریزی های غیر‌عادی و رشد غیر عادی رحم ویا فیبروم های رحمی است.بیمار با علائم درد شکم، احساس توده در شکم، علائم انسدادی نظیر احساس فشار به مثانه یا مقعد، خونریزیهای غیر‌عادی رحمی و علائم عمومی سرطان‌ها نظیر کاهش وزن مراجعه میکند.تشخیص پس از گرفتن شرح حال دقیق با انجام سونوگرافی وعلائم بالینی وMRI و… میباشد.
سرطان اندومتر یا دیواره داخلی رحم
شایعترین سرطان دستگاه تناسلی خانم‌ها است.
نسبت به سرطان جسم رحم شیوع بیشتری دارد.علائم خونریزیهای غیر‌عادی، توده شکمی وعلائم عمومی سرطان‌هاست.علت سرطان‌های رحم مانند هر سرطان دیگری به طور دقیق شناخته شده نیست.مواجهه طولانی مدت با استروژن بی‌رقیب را از جمله عوامل مهم می‌دانند.
عوامل و ریسک فاکتورهای ایجاد سرطان رحم
علت دقیق اینجاد سرطان رحم (جسم و اندومتر ) معلوم نیست. ولی همراهی این عوامل را دخیل دانسته اند:
عوامل ژنتیکی سابقه سرطان رحم در فامیل درجه یک
چاقی
سابقه اختلالات پریود و سندرم تخمدان پلی کیستیک
مصرف بی‌رویه هورمون استروژن به تنهایی
توده‌های تخمدانی تولید کننده استروژن
علل ناشناخته
چطور پریود اتفاق می‌افتد و خونریزی‌ها چه اهمیتی دارند ؟
در هر سیکل ماهانه ابتدا تحت تاثیر هورمون استروژن مترشحه از تخمدان دیواره داخلی رحم (اندومتر) شروع به افزایش سلول ورشد میکند.
پس از تخمک‌گذاری از سلولهای باقیمانده از فولیکول غالب هورمون پروژسترون تولید میشود که نقش محکم کردن سلولهای اندومتر رادارد.
یعنی وظیفه استروژن تکثیر و وظیفه پروژسترون تحکیم سلولهای رحمی است.
اگر به دلیل اختلال تخمک گذاری مثلا در سندرم تخمدان پلی کیستیک پروژسترون کافی تولید نشود، سلولهای اندومتر که تکثیر یافته‌اند دچار ریزش میشوند.مانند ساحتمانی که بدون زدن سیمان فقط مقداری آجر روی هم چیده باشد.
مسلما بعد ازمدتی این ساختمان دچار ریزش میشود.
این ریزش میتواند ناگهانی ویکباره باشد (خونریزیهای حجیم)، یا به صورت لکه بینی باشد.میتواند در زمانی زودتر از موعد سیکل ماهانه ویا دیرتر از آن اتفاق بیفتد.
بنابراین نکته مهم :وقتی به مدت طولانی تکثیر سلولی اتفاق بیفتد احتمال بدخیم شدن سلول‌ها وجود دارد.پس مواجهه با استروژن در عدم حضور پروژسترون که دربسیاری از بیماری‌ها که سردسته آنها PCO (یا تنبلی تخمدان یا سندرم‌تخمدان‌پلی کیستیک ) میباشد بسیار مهم است ودرمان هورمونی با استفاده از ترکیبات پروژسترون بسیار حیاتی است.
سن ابتلا به سرطان رحم میانسالی وحوالی یائسگی است.
همچنین در خونریزی های بعد از یائسگی حتما حتما باید مسائل تومورال را درنظر داشت هرچند که خونریزی بعلت نازک شدن اندومتر شایعتر است.
تاکید میکنیم:
وقتی میگوییم
هیچ خانمی نباید خونریزیهای غیر‌عادی داشته باشد
به این دلیل است که این خونریزی غیر عادی میتواند علامت سرطان رحم باشد. و یا اختلال تخمک گذاری بدلیل PCO که با درمانی بسیار ساده می‌توان از عوارض آن، از جمله سرطان اندومتر رحم در امان ماند.
خونریزیهای غیر‌عادی رحمی مهمترین علامت سرطان اندومتر رحم می باشد.
هرگونه خونریزی غیر عادی رحمی ، اعم از اختلال در زمان و حجم خونریزی ها، خونریزی یا لکه بینی بین پریودها یا پس از نزدیکی و…. بسیار مهم است.
باتوجه به آنچه در قسمت مکانیسم پریود گفتیم:
استروژن سبب تکثیر سلولی و پروژسترون حکم سیمان بین سلولی را داشته ودر عین حال مهارکننده تکثیر بی رویه است.
بنابراین به هر دلیلی که نسبت استروژن به پروژسترون به هم بخورد ( مثل سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی، داروها، حوالی یائسگی که تخمک گذاری ضعیف میشود و….)تکثیر سلولی داریم ولی پروژسترون مناسب برای محکم کردن آن نیست.
در نظر بگیرید که تعداد زیادی آجر روی هم چیده شده باشد و بین آنها سیمانی نباشد. چنین دیواری محکوم به ریزش است.
این ریزش یا به یکباره (خونریزی های شدید ) خود را نشان میدهد یا آجر ها تک تک فرو می ریزند (انواع لکه بینی)
هنگامی که تعداد زیادی سلول با پتانسیل تکثیر بالادر یک جا بدون مهار جمع شوند، احتمال سرطانی شدن هست.به خصوص اگر عوامل زمینه ساز دیگر هم مهیا باشد.
مثل یک کلاس که گنجایش بیست دانش آموز را دارد ودرآن چهل دانش آموز باشند.یقینا در این کلاس یک دانش آموز بازیگوش پیدا می شود و بازیگوشی وخرابکاری ش را به کل کلاس منتقل میکند.به خصوص اگر عوامل مهار کننده هم نباشند
بنابراین تاکید فراوان ما به تنظیم پریودها داریم و تکرا این شعار که:
هیچ خانمی نباید خونریزی ماهانه غیر‌عادی داشته باشد و آن‌را بدون بررسی رها کرده باشد.
خونریزی حوالی یائسگی
بسیاری افراد تصور میکنند که خونریزی حوالی سن یائسگی اهمیتی ندارد درحالیکه اینطور نیست.
نسبت دادن خونریزیهای غیر‌عادی به یائسگی بدون بررسی های لازم اشتباه محض است.
درست است که حوالی سن یائسگی، به دلیل اختلال در تخمک گذاری خونریزی نامرتب وجود دارد ولی بدین معنی نیست که نیاز به بررسی ودرمان ندارد.
چرا که میتواند علامت سرطان رحم باشد.سرطانی که درهمین سنین نمود پیدا میکند.
و بعلاوه با درمان مناسب خونریزی ها از مواجهه رحم با استروژن در عدم حضور پروژسترون کاست.
خونریزی بعداز یائسگی
خونریزی بعد از یائسگی هم بسیار مهم است میتواند بعلت نازک شدن آندومتر وهم بدلیل ضخیم وتومورال شدن آن باشد.تشخیص نهایی با انجام سونوگرافی و درصورت لزوم انجام بیوپسی اندومتر است.
بنابراین مهم‌است که بدانید تمام خونریزی‌ها باید جدی گرفته شوند.و درصورت تغییر در شرایط پریودتان باید حتما به پزشک‌متخصص مجرب مراجعه نمایید.
هفت باور غلط درمورد خونریزی های بانوان
1- خون ریزی هرچقدر بیشتر ،بهتر چون خون کثیف از بدن خارج می شود.
2- خونریزی در بارداری طبیعی است
3- خونریزی شدید دوران بلوغ ایرادی ندارد.
4- ما ارثی خونریزی نامرتب داریم .پس اشکالی ندارد.
5- خونریزی غیر عادی (حجیم ونامرتب) درمیانسالی مربوط به یائسگی است وبی اهمیت است.
6- ادامه پریودها سالها تا بعد ار سن یائسگی نشانه جوانی ماست که بی مشکل است.
7-ما سادات هستیم وتا 60 سالگی بدون مشکل پریود شویم.
به یاد داشته باشید: هیچ خانمی نباید خونریزی های غیر عادی داشته باشد
دکتر نرگس تاج دینی با بیش از بیست سال سابقه طبابت در حیطه جراحی زنان، زایمان، نازایی و زیبایی زنان و با بهره گیری از دانش به روز و کارآمد در این حیطه، تمامی آنچه به بانوان مربوط است را در کلینیک تخصصی خود ارائه می کند.
