سیستمهای دفع مواد زائد
دربدن انسان برای دفع مواد زائد مکانیسمهای متعددی وجود دارد .سه دستگاه بزرگبدن مسئول دفع مواد زائد هستند.
قسمتی ازین مواد زائد از طریق پوست و طی فرایند عرق کردن خارج میشود. مواد زائد جامد از طریق دستگاه گوارش به شکل مدفوع دفع شده و مواد محلول در آب از طریق سیستم کلیهها و مجاری ادراری دفع میشود.
**عملکرد نادرست هرکدام از این دستگاهها علاوه بر مشکلات بهداشتی فردی و اجتماعی میتواند برای فرد خطرناک باشد.
⚘دستگاه ادراری تناسلی شامل کلیه ها، میزنای (حالب)، مثانه، مجرای خروج ادرار میباشد.
مواد بیوشیمیایی و هورمونی و سیستم دقیقی از عروق و اعصاب سبب عملکرد صحیح این دستگاه میشود.
مشکلات شایع دفع ادرار
عفونتها
سیستیت یا عفونت مثانه و مجاری تحتانی ادراری:
به علت آلودگی میکروبی عفونت این قسمت ایجاد میشود.اکثرا میکربهایی که از ناحیه مقعد یا پوست توانسته اند خودرا به مجرای ادرار برسانند سبب ایجاد عفونت این منطقه میشوند(اورتریت) اگر عفونت بالاتر برود سبب ایجاد عفونت مثانه (سیستیت )گردیده و اگر سیستم ادراری فوقانی رادرگیر کند سبب ایجاد عفونت کلیه یا (پیلونفریت) میشود.
شایعترین عامل میکروبی ایجاد عفونت دستگاه ادراری میکروی به نام E.COLI است.
علائم عفونتهای دستگاه ادراری تحتانی:
⚘ درد زیردل، به ویژه موقع ادرار کردن
⚘تکرر ادرار (تعداد دفعات زیاد و حجم کم)
⚘سوزش ادرار
⚘هماچوری یا خون در ادرار
⚘کاهش قطر و کالیبر ادرار
⚘سختی در دفع ادرار و..
اگر قسمتهای فوقانی دستگاه ادراری درگیرشده باشند (پیلونفریت)
تب و لرز، بدن درد و حساسیت محل کلیهها (زیر دنده ها) وجود دارد.
اگر پیلونفریت درمان نشود عفونت میتواند در خون پخش شود (سپتی سمی) و خطرات جدی برای کلیه و برای حیات فرد داشته باشد.
تشخیص:
۱-باشرح حال دقیق و معاینه بالینی
۲-انجام ازمایش ادرار و کشت ادرار
۳-درمان اولیه آنتی بیوتیکی و درمان تکمیلی درصورت نیاز
۴-درصورتیکه علائم بیمار بهبود نیابد ارزیابی مجدد ، سونوگرافی و ازمایشهای تکمیلی لازم است
بیاختیاری ادراری
یکی از مشکلات شایع بویژه در بانوان مشکلات مربوط به نگهداری ادرار است که به ان اصطلاحا بی اختیاری ادراری گفته میشود.
بی اختیاری ادراری به خروج یا نشت مقادیر مختلف ادرار در شرایط غیر زمان ادرار کردن ارادی است.
علل بیاختیاری ادراری دربانوان:
⚘اختلال اناتومیک در عضلات و بافت همبند نگه دارنده کف لگن
⚘عفونت مجاری تحتانی ادراری
⚘شلی عضلات کف لگن به دلیل ازدواج، تغییرات وزن، زایمان، یائسگی
⚘وجود توده ها و تومورهای شکمی لگنی
⚘خشکی واژن ناشی از یائسگی و اختلالات هورمونی
⚘ بیمارهای سیستمیک مانند دیابت، فشارخون، بیماریهای قلبی عروقی
⚘بیماریهای نورولوژیک ،آسیبها ،ضربهها و بیماریهایی که اعصاب مثانه را تحت ناثیر خود قرار میدهد.
انواع بیاختیاری ادراری
بیاختیاری ادراری استرسی
به این معنی است که براثر افزایش فشار داخل شکمی مانند خنده ، سرفه ، عطسه ،بلند کردن جسم سنگین و موارد مشابه آن ، ریزش ادرار اتفاق می افتد.
به علت شلی بافتهای نگهدارنده لگن و عضلات و لیگامانها ، گردن مثانه از محل اصلی خود جابه جا میشود و به پایین می افتد بنابراین مقداری ادرار باقیمانده وجود دارد که نه تنها میتواند سبب عفونت شود، با افزایش فشار داخل شکمی نثل سرفه عطسه ،،خنده و ….ادرار باقی مانده خارج میشود و بی اختیاری ادراری استرسی اتفاق می افتد .
این نوع بی اختیاری در افرادی که بعلت زایمان طبیعی ، تغییرات وزن ، اختلالات بافت همبند و …دچار افتادگی مثانه و رحم (سیستوسل ، رکتوسل ،پرولاپس و…) شده اند اتفاق می افتد.
بسته به شدت بی اختیاری ،ورزش، درمانهای غیر جراحی بی اختیاری ادرای و جراحی ترمیم افتادگی رحم و مثانه و واژینوپلاستی لازم میشود .
این جراحی باید توسط جراح و متخصص زنان انجام شود و افراد غیر متبحر در این امر فقط عوارض جراحی را بیشتر میکنند.
بیاختیاری اداری اورژانسی
در اینحالت فرد تامدتی قدرت نگهداری ادرار را دارد و ناگهاناحساس شدید دفع ادرار کرده و قادر به کنترل خود نیست و اظهار میکند که تا احساس ادرار میکنم نمیتونم خودم رو به دستشویی برسونم و ادرار میریزد.
تعدادی عوامل از جمله عوامل سیستمیک، عصبی، خشکی واژن و اختلالات حس مثانه سبب این وضعیت میشوند.
درمان رحسی شرایط بمار و شدت عارضه ترکیبی از درمان دارویی ، ورزش ، بیوفیدبک ، درمانهای خشکی واژن و گاه درمان جراحی است.
بیاختیاری مداوم
یعنی بدون انکه فرد متوجه حس ادرار بشود ریزش ادرار دارد .
اینوضعیت در اور فلو مثانه ناشی از بیماریهای سیستمیک، توده ها، دیابت، اختلالات حس،آسیب به اعصاب مثانه و …. بوحود میآید.
فیستول وزیکوواژینال
گاهی بی اختیاریهای ادراری مداوم بعلت وجود فیستول یا سوراخ ریز بین مثانه و واژن رخ میدهد.به دنبال زایمانهای سخت ، اعمال جراحی ، رادیوتراپی ، کنسر و ….احتمال این وضعیت وجود دارد.
بی اختیاری ادراری مختلط
یعنی ترکیبی از چند نوع بیاختیاری در فرد وجود دارد.
با گذاشتن وقت کافی، گرفتن شرح حال دقیق و کامل و معاینهی کامل و صحیح میتوان بهعلت اصلی بیماری پیبرد.
درمان براساس اینکه کدام وضعیت در بیمار شدیدتر است انجام میشود.
درمانهمه جانبه کاهش استرسها، مصرف میزان کافی مایعات، ورزش، درمان خشکی رحم و مثانه و جراحی میتواند کمک کننده باشد.
دانش و تجربه پزشک متخصص میتواند سبب به دست آمدن بهترین نتایج باشد.
منظور از سیستوسل، رکتوسل و پرولاپس رحم چیست؟
دستگاه تناسلی بانوان توسط لیگامانهایی به دیواره لگن متصل است.
زمانی که این اتصالات به هر دلیلی (که شایعترین آنها زایمان طبیعی است) شل میشود، قسمتهایی از دستگاه ادراری تناسلی شل شده ودر جای خود قرار نمیگیرند و اصطلاحا دچار افتادگی یا پرولاپس می شوند.
اگر این شلشدگی در قسمت قدامی یعنی فوقانی واژن باشد، قسمتهایی از گردن مثانه بیرون میزند که به آن افتادگی مثانه یا سیستوسل میگوییم.
سیستوسل میتواند با مشکلات ادراری نظیر بیاختیاری ادرار هنگام عطسه، سرفه، دولا شدن و…همراه باشد.
اگر شلشدگی در قسمت خلفی یعنی پایینی واژن باشد، درجاتی از بیرون زدگی روده به داخل مجرای واژن را خواهیم داشت (رکتوسل)
وقتی این شل شدنها با جابجاشدن محل رحم وسرویکس همراه باشد، پرولاپس یا (افتادگی رحم) اتفاق میافتد.
معمولا این سه وضعیت با هم هستند. و در معاینه به صورت خروج توده از مدخل ورودی واژن خود را نشان میدهند.
شل شدن و گشاد شدن واژن ،باعث عوارض زیر میشود
مشکلات ادراری
مشکلات دفع مدفوع
عفونت مکرر واژن
مشکلات در رابطه جنسی و نارضایتی خود وهمسر
صدای واژن vaginal sound
بیرون زدگی رحم و عوارض آن
درد لگنی
و…
هر زمان یک یا چند مورد از موارد فوق همراه باوجود علائم در معاینه مشاهده شود، جراحی ترمیم سیستوسل ورکتوسل همراه با وتنگکردن واژن (واژینوپلاستی کامل) ضرورت دارد.
به لطف خداوند در بیش از بیست سال کار بهعنوان جراح زنان وزیبایی، بیماران خانم دکتر نرگس تاج دینی همیشه بدون مشکل و کاملا راضی بودهاند و جراحیهای خوب و بیعارضهای را داشتهاند.
دکتر نرگس تاج دینی
جراح و متخصص بیماریهای زنان، زایمان، زیبایی زنان
با بیش از بیست سال تجربه جراحی بویژه جراحیهای ترمیمی و زیبایی زنان
۰۲۱۲۲۷۹۶۲۶۵
۰۹۱۹۰۳۲۱۳۰۰
۰۹۳۵۷۰۰۷۲۸۸
۰۲۱۲۲۵۴۵۳۹۱
دکتر نرگس تاج دینی با بیش از بیست سال سابقه طبابت در حیطه جراحی زنان، زایمان، نازایی و زیبایی زنان و با بهره گیری از دانش به روز و کارآمد در این حیطه، تمامی آنچه به بانوان مربوط است را در کلینیک تخصصی خود ارائه می کند.