بارداری چیست؟
می‌دانیم که بارداری حاصل لقاح تخمک (نطفه زن ) و اسپرم (نطفه مرد) در طی رابطه جنسی است
جلوگیری از بارداری یعنی انواع روش‌هایی که مانع از به هم رسیدن این دو سلول شده و مانع از بارداری می گردد. این روشها عبارتند از:
روشهای جلوگیری از بارداری
۱–روش طبیعی یاخودداری این روش که شایعترین روش جلوگیری از بارداری است به معنای آن است که مرد هنگام انزال ، آلت تناسلی خودرا از واژن خارج کرده ومایع منی که حاوی اسپرم است را داخل واژن نمیریزد. این روش شایعترین روش هست ولی احتمال بارداری در این روش زیاد است و به تجربه ی مرد و میزان توانایی در خود داری وی بسیار بسیار مرتبط است. با اینحال چون حتی در ترشحات مایع منی قبل از انزال اسپرم یافت شده، احتمال خطای این روش و بارداری زیاد است.
۲-استفاده از کاندوم یا کاپوت استفاده از کاندوم مردانه هم روشی بسیار شایع برای جلوگیری ازبارداری است. در این روش وسیله ای به نام کاندوم بر روی آلت تناسلی مرد کشیده می شود و هنگام انزال مایع منی که حاوی اسپرم یا همان نطفه مرد است به داخل کاندوم ریخته میشود. استفاده از کاندوم هم درصد خطا دارد و این درصد خطا با تجربه ی فرد و دقت به نکات مهم استفاده از کاندوم کاهش می یابد.
مهمترین مزیت کاندوم استفاده پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی و منتقله از راه جنسی نظیر ایدز ، هپاتیت، سوزاک ، سیفلیس و تاحد قابل توجهی(ونه صددرصد) جلوگیری از ابتلابه اچ پی وی،زگیل تناسلی و تبخال تناسلی است.
در انسان تولید مثل به وسیله دو نوع سلول انجام می‌پذیرد. اسپرم‌ها که به وسیله بیضه های مرد ساخته می‌شوند و تخمک ها که به وسیله تخمدان‌های زن تولید می‌شوند.
۳-قرصهای جلوگیری از بارداری: قرصهای جلوگیری از بارداری قرصهایی هستند که با مهار تخمک گذاری مانع از بارداری می شوند. این قرصها به شرط آنکه توسط پزشک تجویز شوند عارضه زیادی ندارند. این روش یکی از بهترین روشهای جلوگیری از بارداری در افراد جوان است. قرصهای ضد بارداری در چه کسانی نباید مصرف شود ؟ در افراد بالای سی وپنج سال و یا افراد بالای سی سال که سیگار و قلیان مصرف می کنند یا سابقه بیماریهای خونی یا سکته قلبی و مغزی یا آمبولی ریه در خود یا فامیل نزدیکشان دارند مصرف شوند.
بهتر است خانمهای زیر سن ۱۷ سال صرفا برای جلوگیری از بارداری از این روش استفاده نکنند.
طریقه ی مصرف قرص ضد بارداری: این قرص شبی یک عدد در ساعت مشخص و از روز پنجم پریود ماهانه است.ممکن است پزشک شما صلاح بداند که این دارو زمانی زودتر از روز پنجم پریود مصرف شود .
حرکت اسپرم در لوله فالوپ به سمت تخمک
یکی از 200 میلیون اسپرم پدر در غشاء تخمک مادر نفوذ میکند
گام به گام‌استفاده از کاندوم:
استفاده از کاندوم تنها راه جلوگیری از ابتلا به ایدز و سایر بیماریهای خطرناک است.
ناگفته های قرص جلوگیری ازبارداری
بسیاری از خانمها اطلاعات صحیحی درباره قرص جلوگیری ازبارداری ندارند و این موضوع سبب میشود که آن را درست مصرف نکنند و احتمال بارداری بالا برود. بنابراین دانستن این نکات ضروری است:
اگر بار اولی است که قرص ضدبارداری مصرف می کنید هفته اول مصرف حتما از روش دیگرجلوگیری نیز استفاده کنید
در صورتیکه قرص ضد بارداری مصرف می کنید و به هر علتی بیمار شده اید، حتما به پزشک خود مصرف این قرص را اعلام کنید زیرا این قرص ممکن است با سایر داروها تداخل کند.
اگر به هر علتی دچار اسهال و استفراغ شده اید ،قرص را ادامه دهید و تا یک هفته هم به صورت کمکی از روشهای دیگر جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
قرص ها باید در یک ساعت مشخص خورده شوند.
در صورتی که مصرف یک وعده قرص را فراموش کردید به محض به یاد آوردن آن را میل کنید.و وعده بعدی راهم در زمان خودش میل کنید.
در صورتی که مصرف یک قرص رافراموش کردید وتا زمان قرص بعدی آن را به یاد نیاوردید، در زمان دوم دو قرص را با هم بخورید.
در زمانی که بیش از این قرص را فراموش کرده اید به پزشک مراجعه کنید.
شروع خوردن قرص در زمانی غیر از پریود ممکن است اثر خوبی نداشته باشد ودر مواردی باعث تحریک تخمک گذاری شده است.
ممکن است در حین مصرف قرص لکه بینی پیدا شود.اگر مطمئن هستید که تمام قرصهارا سر وقت خورده اید، این لکه بینی مهم نیست ودر ماه های بعد که بدن به آن عادت کرد برطرف می شود.
با قطع یا فراموش کردن قرص در هر زمان از سیکل ماهانه لکه بینی یا خونریزی رخ دهد. با مشاهده هرگونه لکه بینی یا خونریزی غیر عادی، بارداری باید رد شود.
قرص جلوگیری ازبارداری
جراح و متخصص بیماریهای زنان، زایمان، زیبایی زنان
با بیش از بیست سال تجربه جراحی به‌ویژه جراحی‌های ترمیمی و زیبایی زنان
شماره‌های تماس با دکتر نرگس تاج دینی
۰۲۱۲۲۷۹۶۲۶۵
۰۹۱۹۰۳۲۱۳۰۰
۰۹۳۵۷۰۰۷۲۸۸
۰۲۱۲۲۵۴۵۳۹۱
انواع قرص های ضد بارداری
قرص های ضد بار داری دارو هایی هستند که برای جلوگیری از بارداری استفاده می شوند. ابن داروها میزانی از هورمون های زنانه را وارد بدن میکنند ، به طوری که فرمان تخمک گذاری از مغز مهار شود .
انواع قرص های ضدبارداری:
منوفازیک
تری فازیک
اورژانسی
مینی پیل
⚘ قرصهای جلوگیری منوفازیک:
در این قرصها میزان مساوی استروژن و پروژسترون دارند. این قرصها همان قرصهای جلوگیری از بارداری شایع هستند که در بخش‌های قبلی هم به آنها اشاره شد.. قرصهای ضدبارداری منوفازیک علاوه بر جلوگیری از بارداری، در درمان موی زائد، تنبلی تخمدان، خونریزی های غیرعادی، کیست تخمدان و ….نیز بسیاز تاثیر گذار هستند
⚘ قرصهای تری فازیک:
در این قرصها میزان و نوع هورمون‌ها متفاوت است .این قرصها از وضعیت طبیعی بدن تقلید میکنند به طوری که ابتدا حاوی استروژن، سپس حاوی نوعی پروژسترون وسپس قرصهای آخر فاقد هورمون وفقط حاوی ویتامین هستند.
نحوه مصرف قرصهای جلوگیری تری فازیک:
از روز اول پریود طبق علائم روی قرصها مصرف می شوند. درپایان هر بسته ،بسته جدیدی شروع می شود. و در قرص های پایانی پریود اتفاق می افتد.
⚘ قرص های اورژانسی جلو گیری از بارداری:
این قرصها برای جلوگیری از لانه گزینی جنین احتمالی مورد استفاده دادند.یعنی شرایط بدن را طوری تغییر مبدهند که اصلا سلول تخم با جنین اولیه نتواند در رحم‌جایگزین شود. این قرصها تا سه روز بعد از نزدیکی کنترل نشده مورد مصرف دارند.
نحوه مصرف این قرص های اورژانسی پیشگیری از بارداری:
دو عدد قرص HD یا چهار عدد قرص LD و یا دو عدد قرص لوونورژسترول برخی معتقدند بهتر است این دوز به فاصله دوازده ساعت تکرار شود. نکات‌مهم‌استفاده از قرصهای اورژانسی ضدبارداری قرصهای اورژانسی برای موارد اورژانسی پیشگیری از بارداری استفاده می شوند . یعنی زمانی که نزدیکی مراقبت نشده پیش آمده باشد.یا پارگی کاندوم رخ داده باشد. قرص های اورژانسی به هیچ عنوان نباید جایگزین روشهای مداوم‌جلوگیری از بارداری شوند.و فقط در موارد اورژانسی باید مورد استفاده قرار بگیرند.
قرصهای اورژانسی جلوگیری از بارداری باید تا هفتادو دوساعت اول پس از نزدیکی مراقبت نشده مصرف شوند. هرچه زودتر بهتر… هردوازده ساعت دو قرص جلوگیری HD یا هر دوازده ساعت چهار قرص جلوگیری LDیا مشابهات آن میتوانند بعنوان روش اورژانسی جلوگیری از بارداری مورد استفاده قرار گیرند.
قرص اورژانسی لوونورژسترول که به اسامی تجاری گوناگونی در بازار هست، نیز از قرصهای خوب برای جلوگیری از بارداری است. مصرف دو قرص ۷۵/. میلی گرمی بلافاصله دوازده ساعت با یک قرص ۱/۵ میلی لوونورژسترول در زمان مناسب میتواند به خوبی از بارداری جلوگیری کند.
مزیت کم بودن تعدادو دفعات مصرف این قرص آن را به انتخاب اول خانمها تبدیل کرده است. درماه مصرف قرص اورژانسی اختلال پریود بوجود می آید.
اگر باوجود مصرف قرص اورژانسی درزمان‌مقرر پریود نشدید یا پریود به شکل غیر عادی بود حتما به پزشک مراجعه کنید یا آزمایش خون بارداری بدهید.(تیتراژ بتاHCG)
⚘ قرصهای جلوگیری مینی پیل یا قرص شیردهی:
این قرصها فقط یک نوع هورمون (پروژسترون) دارند.بهترین قرص ضد بارداری برای دوران بعداز زایمان و شیردهی هستد و به همین دلیل به انها قرص شیردهی گفته میشود.
این قرص جلوگیری میزان شیرمادر را کاهش نمی‌دهد و عارضه ای برای نوزاد ندارد.
طریقه مصرف قرص ضد بارداری مینی پیل: پس از معاینه توسط پزشک و صلاحدید ایشان برای مصرف این نوع قرص، می بایست دارو را سرساعت مشخص هرروز و به طور مداوم مصرف کنید و هیچگونه وقفه ای نیندازید. حداکثر زمان‌مجاز برای جابه جا شدن زمان این قرص سه ساعت هست. این قرص برای افراد دقیق که میخواهند سالمترین و مطمئن ترین روش جلوگیری در دوران شیردهی را استفاده کنند مناسب است.
عوارض قرص مینی پیل:
وقتی این دارو باوتجویز پزشک و پس از گرفتن شرح حال دقیق و معاینه کامل شنا تجویز شده باشد عارضه یزخاصی ندارد.با این حال مثل تمامی موارد ممکن است شخص به دارویی الرژی داشته باشد یا نتواند ان را تحمل کند. در صورت بروز این مورد حتما به پزشک اطلاع دهید و راهنمایی بگیرید.
یکی از اتفاقات شایع هنگام‌مصرف قرص های ضد بارداری به ویژه میتی پیل بروز لکه بینی است. اگر دارو را سرساعت مشخص خود خورده اید احتمالا لکه بینی به دلیل ماهیت و خصلت تک هورمونی بودن دارو است و نکته مهمی نیست. قرص را ادامه دهید و درصورتی که این لکه بیتی و خونریزی برایتان مطلوب نیست یا طول کشیده است به مزشک مراجعه کنید.با دریافت دوره کوتاه مدت قرص استروژن کنژوگه با دوزاژ و تعدادی که پزشک متخصص زنان صلاح می داند این مشکل برطرف میشود. دلیل دیگر لکه بینی حین مصرف قرص عفونت است.پس فراموش نکنید که درصورت بروز هر اتفاق ناخواسته باید به پزشک مراجعه کنید.
نکته مهم: هرگونه لکه بینی و خونریزی غیر عادی ممکن است علامت بارداری باشد بخصوص اگر قرصها را نامرتب مصرف کرده باشید.
دستگاه داخل رحمی یاIUD
استفاده از این روش جلوگیری برای افرادی که میخواهند جلوگیری طولانی مدتی را داشته باشند و فاصله گذاری مناسبی بین فرزندانشان قراردهند بسیار مناسب است. انواع ای یودی های مختلف از سه تا ده سال میتوانند برای فرد جلوگیری از بارداری ایجاد کنند. ای یودی وسیله ای است که توسط پزشک متخصص داخل رحم شما قرارداده میشود این وسیله Tشکل است و برروی ان مس، هورمون، نقره و طلا کار گذاری شده.با ازاد شدن این مواد محیط داخلی رحم برای پذیرش سلول تخم نامناسب شده و لانه گزینی اتفاق نمی افتد. مدلهای مختلفی از ای یودی وجود دارد که به صلاحدید پزشک و وضعیت رحمتان برایتان انتخاب میشود. بعضی از انواع ای یودی (میرنا) برای درمان خونریزی های غیرعادی نیز به کار میروند.
شرایط درجا گذاری IUD
اگر میخواهید از آی یو دی برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید باید حتما به پزشک مراجعه کنید .پزشک پس از گرفتن شرح حال و معاینه کامل سیستمیک و واژینال ، به شماخواهد گفت که شرایط درجا گذاری آی یودی را دارید یا خیر. اگر عفونت واژینال یا زخم دهانه رحم (سرویکس ) دارید حتما باید قبل از درجا گذاری ای یودی درمان شود تا عفونت به داخل رحم و لگن منتقل نشود. بهترین زمان گذاشتن ای یودی حین پریود است زیرا سوراخ داخلی دهانه رحم نرم و باز است و همچنین از عدم بارداری مطمئن هستیم.
نکته مهم بسیاری از خانمها حین پریود به پزشک مراجعه میکنند و میخواهند درهمان جلسه ای یودی بگذارند. اگر این افراد عفونت داشته باشند حین خونریزی معلوم‌نمیشود و برایشان خطرناک است. پس بابرنامه ریزی صحیح ودرست اقدام کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
عوارض IUD
اگر انتخاب کیس به درستی انجام شده باشد و کاربادقت انجام شود عوارض جدی ندارد ولی موارد زیر دیده شده است:
⚘درد و کرامپ‌های بعداز درجا گذاری ای یودی موارد خفیف با مصرف استامینوفن بهبود می یابد.
توجه: از رده NSAID مانند پروفن، ژلوفن ، دیکلوفناک و …برای کاهش درد استفاده نکنید چون با مکانیسم اثر ای یودی تداخل دارد.
⚘خونریزی های شدید و طولانی:
با ای یودی های مسی این وضعیت بیشتر پیش می اید. برای رد سایر علل خونریزی حتما به پزشک مراجعه کنید.
⚘جابه جایی یا افتادن ای یودی: درافرادی که افتادگی رحم دارند، کسانی که سایز مناسب ای یودی برایشان انتخاب نشده، افرادی که اشتراحت و مراقبتهای لازم را انجام نداده اند پیشمی اید.
کاهی باوجود همه این تمهیدات بدن ای یودی را تحمل نمیکند و از بدن خارج میشود یا به نقطه دیگری جابه جا میشود.
آیا جابه جاشدن‌ای یودی خطرناک است؟ بله.اگر ای یودی از بدن خارج شده باشد خطر بارداری وجود دارد. اگر ای یودی داخل رحم‌جابه جاشده باشد نیز احتمال بارداری همراه با ای یودی هست که بسیار خطرناک است.
همچنین ممکن است بارداری خارج رحمی با ای یودی اتفاق بیفتد. عفونت،خونریزی، سوراخ شدن رحم و ورود ای یودی به داخل شکم نیز بعلت جابه جایی ای یودی رخ میدهد و میتواند بسیار خطرناک باشد. برای جلوگیری و تشخیص زودرس این عوارض حتما به فواصلی که پزشک تعیین میکند برای چک آپ و کنترل ای یودی به مطب مراجعه کنید.
دکتر نرگس تاج دینی با بیش از بیست سال سابقه طبابت در حیطه جراحی زنان، زایمان، نازایی و زیبایی زنان و با بهره گیری از دانش به روز و کارآمد در این حیطه، تمامی آنچه به بانوان مربوط است را در کلینیک تخصصی خود ارائه می کند.
